In juli 2023 rolt de Federal Reserve haar CBDC's uit, ofwel 'FedNow Service'

Net zoals bij de introductie van de QR-code, die als een digitale waakhond onze ‘where abouts' gadesloeg en bewegingsvrijheid beperkte, ligt ook hier de nadruk op veiligheid, zekerheid en gemak.

De timing is uitgekiend en betekenisvol. Uitgerekend nu de geldmarkten vlam vatten en het bankwezen afbrokkelt, komt de Federal Reserve met de aankondiging dat haar permanent 24/7 betalingsplatform ‘FedNow Service’ in juli van dit jaar zal worden uitgerold. Niet in test-fase, maar volledig operationeel.

Ook in deze crisis huist een zoveelste opportuniteit. Terwijl de hele wereld verstard de andere kant opkijkt, rolt de Federal Reserve haast buiten ieder’s gezichtsveld dit technologisch platform uit, waarmee het weldra nationale banken, handelsbanken en natiestaten definitief buiten spel zet.

Net zoals bij de introductie van de QR-code, die als een digitale waakhond onze ‘where abouts' gadesloeg en bewegingsvrijheid beperkte, legt ook hier de Fed de nadruk op veiligheid, zekerheid en gebruiksgemak.

Geef ons meer macht of beter nog, een bazooka

Steeds weer opnieuw wordt geappelleerd op twijfel en angst. Na iedere crisis vertellen de kapitale spelverdelers dat het hen aan ‘slagkracht’ en aan ‘tools’ ontbreekt. “Als we nu maar de macht hadden gehad om doortastender op te treden, dan hadden wij deze crisis kunnen vermijden en had de burger dit niet moeten doormaken”, luidt het verwijt en de oproep. Dat zagen we na de aanslagen van 11 september, na de grote recessie van 2008 of na 3 jaren van epidemiologische mistgordijnen.

Het is niet alsof onze overheden hier in snelheid worden gepakt door ’s werelds meest invloedrijke centrale bank, de Federal Reserve. Neen, ruim 110 landen hebben jaren geleden reeds het ontwikkelingstraject voor dit soort ‘digitale munt’ opgestart en in de Verenigde Staten legde executive order 14067 exact een jaar geleden de basis voor de bouw en invoering van een Amerikaanse CBDC.

Zijn CBDC’s iets totaal nieuws?

Waarover gaat het? Waarin schuilt het innovatieve?

Het gaat over ‘Central’, namelijk de ‘C’ die aan Bank Digital Currencies wordt toegevoegd. BDC’s kennen we reeds geruime tijd.

We gebruiken het iedere dag voor internationale en andere transacties. BDC’s zijn eenvoudigweg de Bank Digital Currencies waarmee giraal geld in omloop wordt gebracht en waarmee transacties via onze handelsbanken worden afgehandeld en beheerd. Dat digitale geld is bijvoorbeeld het rekeningsaldo dat u afleest wanneer u het portaal van uw huisbank bezoekt of wanneer u uw debetkaart of betaalkaart gebruikt. Begrijp goed dat centrale banken hierin vandaag geen enkele rol van betekenis spelen. Ook het in omloop brengen van nieuwe geldvolumes gebeurt voor ruim 97% door handelsbanken wanneer die ‘leningen’ toekennen en daarmee het geldvolume expanderen. Dit gebeurt vandaag zonder enige inbreng van Centrale Banken, die zelf hooguit 3% van het in omloop gebrachte geldvolume hebben gecreëerd. En uitgerekend dat willen de centrale banken graag veranderd zien. Zij willen ook die andere 97% van de geldmarkt onder controle krijgen en in eigen beheer nemen.

Van waakhond naar spelverdeler

Wat was altijd al de kerntaak van centrale banken? De meest essentiële rol van een centrale bank is het verzekeren en vrijwaren van de handelsbanken. Komt een bank in de problemen, dan heeft de consument, de markt, de klant altijd de garantie dat de Centrale Bank klaar staat en er alles aan doet - en ook bij machte is, om een goed geleide bank te ondersteunen om de belangen van de klant en samenleving te vrijwaren. Dit verandert nu ingrijpend.

Voortaan is de centrale bank niet langer een afzijdig, neutraal en regulerend echelon boven de handelsbanken. Neen, het neemt nu actief deel aan het spel, niet als scheidsrechter maar als centrale middenvelder. Het gaat nu zelf handelsbank spelen en gaat daarmee de directe concurrentie aan met de duizenden handelsbanken. Ook met uw bank.

“Maar dit is toch een belangenconflict?!”, is de eerste gedachte die bij u opkomt. Dat is het zeker. Tenzij,… tenzij men erin slaagt om één van beide partijen in dat conflict uit te schakelen. Dan is er geen conflict meer.

Het verdwijnen van handelsbanken

Dit alles leidt onvermijdelijk naar een verdere en versnelde concentratie van het bankenlandschap. Een machtsconcentratie waarbij locale handelsbanken nog sneller dreigen te verdwijnen dan voorheen. Laat ons niet vergeten dat in de VS de afgelopen 35 jaar zo’n 10.000 banken werden uitgefaseerd. De ECB heeft een al even spectaculair parcours afgelegd. De EU telt sinds de oprichting van de Europese Centrale Bank, 23 jaar geleden, zowat 5.000 banken minder, dan voorheen. En deze trend dreigt zich nu sneller dan ooit tevoren door te zetten.

Zo pervers is realiteit… namelijk dat uitgerekend de instantie die de levensvatbaarheid van de handelsbanken moet garanderen, in realiteit aan de basis lijkt te liggen van hun stelselmatige vernietiging. Met de introductie van deze CBDC’s eigenen centrale banken zich plots een mandaat en maatschappelijke functie toe waarmee het zowat iedere iedere handelsbank irrelevant en overbodig maakt. Daarmee dreigen de handelsbanken aan een recordtempo uit te sterven, bij gebrek aan bestaansreden.

Centrale banken beweren al decennia dat er te veel banken zijn, dat het aantal banken moet worden terug geschroefd. Jean-Claude Trichet, voormalig voorzitter van de ECB, verklaarde afgelopen jaar nog dat, “Europe has too many Banks”. Kan het zijn dat het monetaire beleid van onze centrale banken de afgelopen 20 à 30 jaar doelbewust heeft geleid tot het opdoeken, het verschralen en consolideren van ons huidig bankenlandschap?

Van decentraal naar centraal

Met de introductie van ‘FedNow Service’ in juli van dit jaar, lijkt de rol van de locale huisbankier die de investeringsdossiers van ondernemers kent en eigen klanten financiert, volledig uitgespeeld. Voortaan zijn het centrale planbureau’s die de centraal gestuurde economie van fondsen en werkkapitaal voorzien. Een totaal gecentraliseerde geldmarkt waar nog slechts 1 enkele instantie de prijs van het geld bepaalt. Het totale geldvolume dat in omloop wordt gebracht en aan welke prijs (aan welke rente) wordt voortaan bepaald door een handvol monetaire centrale planners. Dat is niets nieuws. We hebben in het verleden gezien waartoe dat leidt, wanneer centrale planners van bovenaf de geldmarkten en de economie leiden. Dat voorbeeld heet, “de Sovjetunie.”

De Sovjetunie is het horrorverhaal en het typevoorbeeld van een gecentraliseerde economie die wordt aangestuurd door centrale planners met één enkele centrale bank. Het verleden heeft ons geleerd dat dit niet tot succes leidt. Wel integendeel. Omdat een decentrale economie veerkrachtiger, innovatiever, meer performant, efficiënter en meer weerbaar is bij het opvangen van schokken.

Wat betekent dit voor de burger?

Weldra heeft u dus geen bankrekening meer bij uw bank. In ruil heeft u een kredietlijn rechtstreeks bij de centrale bank, rechtstreeks bij de regulator.

Wie van oordeel is dat crypto’s, blockchains en digitale munten bijzonder vluchtig, ontastbaar en virtueel zijn, die zal moeten wennen aan wat ‘geld’ of een ‘munt’ dreigt te gaan worden.

Deze CBDC belooft de meest digitale vorm en de meest programmeerbare vorm van fiat-geld te gaan worden. Hiermee - excuus voor de herhaaldelijke herhaling van dit punt, omzeilt de centrale bank de handelsbanken en reguleert het voortaan zélf het gehele geldvolume dat het voortaan zélf in omloop brengt. En die regulering en controle gaat ver. Zo ver als de technologie en de apathische inschikkelijkheid van de burger het toelaat. De digitale munt wordt programmeerbaar in alle aspecten en in alle intrinsieke eigenschappen die een ‘munt’ tot ‘munt’ maakten en wat ‘geld’ voorheen tot ‘geld’ maakte.

Voortaan bepaalt de centrale bank waar u een aankoop of betaling doet.

Wordt een zoveelste lock-down ingesteld, dan zal u verder dan 15 minuten verwijderd van uw woonplaats niet langer aankopen kunnen doen. En dat zal ook niet nodig zijn. Want alles wat uw consumentenhartje begeert, zal binnen een radius van 15 minuten reistijd ter beschikking zijn. Ook daar zal de centrale planner voor zorgen.

Voortaan bepaalt de centrale bank waaraan u uw ‘geld’ besteedt.

Wenst u in de toekomst een boek aan te kopen met de titel, “hoe centrale banken in juli 2023 de grootste machtsgreep uit de geschiedenis pleegden”, dan mag men veronderstellen dat de betaling voor die hardcover bijzonder moeilijk dreigt te zullen verlopen. Wie te veel vlees verbruikt, zal niet langer vlees kunnen aankopen. Een betaling voor aardbeien en boontjes zal alleen mogelijk zijn tijdens de zomermaanden. En wie de gerantsoeneerde hoeveelheid benzine overschreed of te veel kilometers heeft gemaakt, die zal enkele dagen moeten wachten alvorens brandstof te mogen tanken. Dat is een probleem waarvan de eigenaren van elektrische wagens gevrijwaard blijven. De startknop van een EV zal eenvoudigweg niet langer werken, wanneer de eigenaar de GPS instelt naar een bestemming buiten de 15-minuten zone.

Het aangaan van een lening zal niet langer nodig zijn.

Het concept van ‘lening’ verdwijnt hiermee helemaal. De directe kredietlijn die de burger en consument bij de centrale bank heeft, kan met een druk op de knop worden uitgebreid of verkleind. Heeft u plannen of wil u investeren, dan zal de centrale planner de uitbreiding van uw kredietlijn (voorheen bankrekening) toekennen voor de betalingsdoeleinden waarvoor de kredietlijn werd uitgebreid.

Wanneer centrale banken negatieve intrestvoeten instellen…

… dan zal de rekeninghouder niet langer die kost zien verschijnen op de bankafrekening. Die negatieve rente zal volautomatisch en in real time van het saldo worden afgeboekt, want de kredietlijn is altijd up to date.

Belastingen betalen en de loonfiche zijn verleden tijd.

Fiscaliteit en alle vormen van taxatie worden volautomatisch verrekend. Het aandeel koopkracht dat men vandaag ziet verdwijnen op de loonfiche naar posten als patronale bijdrage bedrage, sociale bijdrage en de jaarlijkse personenbelasting, die worden in real time en spoorloos verrekend. Het permanent geactualiseerde saldo van de kredietlijn vermijdt dat de burger zich nog moet bezig houden met het betalen van belastingen. Dat doet de centrale bank volautomatisch voor haar klanten. Super handig.

Het vrijheidskonvooi

Voor wie dit alles wat vergezocht en dystopisch aanvoelt, die hoeft niet langer dan een jaar terug te keren in de tijd. Er bestaat een pijnlijk accuraat precedent voor de wijze waarop een autocratisch regime de financiële vrijheid van haar burgers, zonder waarschuwing, met de voeten trad. Dat was in Ottawa.

Toen Canadese vrachtwagenchauffeurs de hoofdstad versperden om het regime op te roepen de misdadige corona-maatregelen op te doeken, toen werden de bankrekeningen van de truckers en van iedereen die hen financieel had gesteund, prompt geblokkeerd.

Kortom, repressie en machtsmisbruik kan ook zonder CBDC’s, maar de invoering ervan zou de ingrepen van dictatoriale regimes beduidend minder in de openbaarheid brengen.

Geen cash in omloop

Wat als cash volledig wordt uitgefaseerd en niet meer circuleert? Wat wanneer we een ‘rolling blackout’ zouden meemaken? Iets wat vanaf 2025 op het programma staat. Hoe dan nog betalingen uitvoeren voor voeding en andere essentiële aankopen, wanneer ons elektriciteitsnet tijdelijk de geest geeft? En wat met hacking, of cyberwarfare, of wat met onvermijdelijke software problemen en datatransmissie? Wanneer we ons lot helemaal verbinden aan een totaal gedigitaliseerde munt, kunnen we alleen maar hopen dat de infrastructuur aanwezig en voldoende solide is om deze meest kritische toepassing te verzekeren.

De timing is excellent. Uitgerekend op het ogenblik dat de hele wereld het vertrouwen in de banken verliest, werken centrale banken zich op als de reddende engelen, de ultieme ‘lender of last resort’.

Geen vuiltje aan de lucht

Liquiditeiten drogen nu plots snel op. En ongeacht welk reddingsplan of stimulerende maatregelen Janet Yellen en Jerome Powell uit de hoed toveren, de indicatoren zijn wat ze zijn. Zowat alle banken zijn gevaarlijk ondergekapitaliseerd. Vaak bedraagt de Equity slechts 1/15e van de Assets. Dat betekent dat wanneer een bank een negatieve yield slikt van 2% op meerdere tientallen miljarden aan obligaties, dat daarmee in een kwestie van weken of maanden het eigen vermogen van de aandeelhouders wordt weggevaagd.

Kleine banken krijgen het momenteel het hardst te verduren. In de Verenigde Staten zagen we ruim $110 miljard aan deposito’s verschuiven van kleine banken naar G-SIB’s (globally systemic banks). En dat waren de cijfers van een week geleden. Beeldt u zich in hoe de cijfers van de voorbije 7 dagen eruit zien. Een echte aderlating en de voorbode van een overnamegolf die kleine banken opgeslorpt ziet worden door G-SIB’s waarmee de machtsconcentratie alleen maar toeneemt.

Ook de bankaandelen van de kleine en regionale banken krijgen het hard te verduren. Zij verloren in een tijdspanne van een 10-tal dagen tientallen miljarden aan marktkapitalisatie.

Observatoren zeggen vandaag luidop dat als dit zo doorgaat, het een kwestie van tijd is vooraleer in de westerse wereld nog slecht 7 à 8 banken overblijven. Een kwestie van hooguit 18 maanden.

President Joe Biden laat het niet aan zijn hart komen en blijft positief en rustig bij al dit tumult. Enkele dagen geleden stelde hij ons gerust met de woorden, "The banks are in pretty good shape... I don't see anything on the horizon about to explode”.

4 jaar na de repo-crisis

De chaos en de crisis in de repo- en reverse repo-markt van 2019 was het rechtstreekse gevolg van QT na 40 jaren van dalende rentevoeten.

En vandaag zien we exact hetzelfde. Ogenblikken nadat de FED  de intrestvoeten had opgetrokken, scoorden banken leuke yield pick-ups op deposito’s en foreign exchanges, maar bloedden ze dood door monsterlijke verliezen in hun obligatie-portfolio’s.

booming business

In 1912 verscheen J.P. Morgan voor het Amerikaanse Congress, waar hij de roemruchte uitspraak deed, “Gold is money. Everything else is credit.” Dat is niet alleen een gevatte uitspraak of een leuke boutade, het is bovenal een juridische realiteit en waarheid. Dat wordt velen inmiddels duidelijk. Handelaren in Goud en Zilver overal ter wereld scoorden de afgelopen week zo maar even hun volledige jaaromzet.