Wisseling van de Wacht

Alle huidige indicatoren duiden op conflict en confrontatie. Dat zien we keer op keer wanneer een hegemonie, een systeem, model of ordening haar einde nadert. Wat dan overblijft als ‘reset’, is vrijwel steeds een destructieve herstart. Vaak gepaard gaand met oorlog. 

Laat ons even terugblikken op het jaar 1896, het jaar waarin de VS virtueel bankroet was en de dollar op omvallen stond, na jaren van economische transformatie en politieke instabiliteit. De Amerikaanse burgeroorlog zinderde nog steeds na. Het land zocht naar hereniging, verzoening en ging tegelijk gebukt onder de financiële schuldenlast van de jarenlange oorlog. De jaren ’90 waren ook jaren van economische depressie en in 1896 dreigde Washington niet langer de intresten op de staatsschuld te kunnen aflossen. Dat maakte Wall Street bijzonder nerveus. 1896 was ook een verkiezingsjaar waarin monetarisme een cruciale rol innam. De inzet van de verkiezingen werd schijnbaar herleid tot het al dan niet inruilen van de oude getrouwe goudstandaard voor de idee van ‘bimetallisme’. Goud & zilver zeg maar, waardoor ook zilver weer, voor het eerst sinds 1873, als monetair metaal in omloop zou worden gebracht. William McKinley haalde het in de verkiezingen van Williams Jennings Bryan. Over vele zaken waren ze oneens, maar niet over het expanderen van de geldhoeveelheid. Bijvoorbeeld door zilver toe te voegen aan de monetaire kist. 

Twee jaar later, in 1898, eveneens onder president William McKinley, annexeert Washington gewapender hand de hele Hawaïaanse archipel. De Hawaïaanse monarchie - het Huis van Kamehameha, werd onttroond, verloor iedere politieke macht en in Pearl Harbor werd met de bouw begonnen van wat de grootste militaire marinebasis in de Stille Oceaan zou worden. Om dit in historisch perspectief te plaatsen… op het ogenblik dat Washington Honolulu gewapenderhand annexeert en ontruimt, is Sebastopol op de Krim reeds meer dan 110 jaar Russisch grondgebied en Rusland’s belangrijkste marinebasis. 

In 1896 waren de dollar en Verenigde Staten van Amerika bijna failliet. Alleen met een persoonlijke noodlening van 100 miljoen dollar van JP Morgan werd de US Treasury in dat illustere jaar 1896 gered. Nauwelijks 20 jaar later had diezelfde dollar de Pound Sterling bijgebeend als wereldwijde reservemunt. Nog eens 20 jaar later was er geen enkele andere reservemunt dan de dollar en bezat de VS zowat 65% van alle wereldwijde goudvoorraden. De oorzaken moeten we niet ver zoeken. Want rijden er tanks door de straten, is de regering gevlucht en liggen de nutsvoorzieningen plat, dan ontvlucht ook ieder laatste stukje aan liquide middelen dat strijdtoneel. Indien men tegelijk ook het grootste koloniale rijk ter wereld in onderpand geeft en ten prooi valt aan een Sunk Cost Fallacy, dan, ja dan gaat het plots erg snel. 

Na Wereldoorlog I - ‘De Grooten Oorlog’, had het Verenigd Koninkrijk een zware schuldenlast en moest het grote hoeveelheden geld lenen van de Verenigde Staten, die zich hadden ontpopt tot een belangrijke economische en financiële wereldmacht. Deze afhankelijkheid van Amerikaanse leningen tastte de status van het pound sterling als wereldreservemunt verder aan, omdat het werd gezien als minder stabiel en minder veilig dan de Amerikaanse dollar.

Wie de studies van Stanford professor Antony Sutton erop naslaat, die komt te weten hoe Wall Street vervolgens in de jaren ’20 en ’30 het Derde Rijk financierde en de geldschieter was voor het Wirtschaftwunder dat niet veel later door London en Parijs de oorlog werd verklaard. De rest is geschiedenis. Onze geschiedenis.

Oorlog en oorlogsvoering is een bijzonder kapitaalintensieve bezigheid. Ook voor een schijnbaar afzijdige partij - zoals ons land, die vanuit een perverse moraliteit partij kiest en deze bewapent. Met belastinggeld. Onze premier verklaarde afgelopen week nog dat de kosten oplopen. Wapens zijn duur. België bood omgerekend reeds zo’n 250 miljoen euro aan materiële steun. Dat is omgerekend 25,-euro per inwoner. Was dat maar waar… De ware kost van dit conflict is niet de 25,-euro per burger maar wel de duizenden en duizenden euro’s aan energiekosten per gezin, torenhoge inflatie, winstderving bij bedrijven en het economisch isolement waarin het westen, maar vooral West-Europa definitief terecht komt. Na 9 jaren van sancties tegen ’s werelds grootste energie- en grondstoffenexporteur, moeten we vaststellen dat de economische sancties onze eigen economie meer schade hebben toegebracht dan de Russische. En eens temeer profiteert de Amerikaanse economie. Alleen wanneer de toevoer van 200 miljard m3 per jaar aan Russisch aardgas onmogelijk wordt gemaakt, is er plaats op de markt voor Amerikaans LNG en NGL dat 3 tot 5 maal duurder is dan wat de Europese markt voorheen bij zijn buur betrok. Ook de aandelenkoersen van ‘military contractors’ zoals Rayteon, Boeing, Lockheed Martin staan op recordhoogten. En voorlopig gaat er nog een aanzuigeffect uit van de dollar die - nog steeds de wereldwijde reservemunt, de evidente veilige haven is wanneer oorlog en onzekerheid de euro bedreigt. Voorlopig nog.

Voorlopig nog, omdat de trend zich keert. Een aantal landen hebben het nu echt wel begrepen en nemen gestaag en steeds explicieter afstand van de dollar. Ze bouwen hun deviezen in dollars af en dumpen ook aan hoog tempo Amerikaans schuldpapier. Die markt is momenteel nog goed voor ruim 30.000 miljard dollar. De realiteit is dat BRICS-landen (Brazilië Rusland, Indie, China en Zuid-Afrika) nauwelijks nog internationale handel in dollar uitvoeren en zich tegelijk aan de de wurggreep van het SWIFT-systeem onttrekken. Zij hebben ook gezien hoe westerse landen onder druk van Washington honderden miljarden aan Russische buitenlandse tegoeden en investeringen hebben geconfisqueerd, aangeslagen, geroofd. Als men dat soort fratsen kan uithalen met een nucleaire supermacht als Rusland, welk verweer hebben landen als Indonesië, Chili of Zambia dan nog, wanneer zij in het vizier komen van economische huurmoordenaars? Ik wens iemand als Bart De Wever veel succes, wanneer die als ambassadeur voor zijn havenstad, verre kunstlijnen aftuurt op zoek naar buitenlandse investeerders in de 3e grootste haven ter wereld. Denk men nu werkelijk dat er één Indische, Mexicaanse of Namibische investeerder ooit nog één euro of dollar in het westen investeert, na wat vandaag met Russische tegoeden en investeringen gebeurt? Neen, dat vertrouwen is voorgoed verloren.

En al die tijd deint het gewapend conflict in Oekraïne verder uit. Zowel naar de landsgrenzen van die artificiële rompstaat, maar evenzeer naar de geldmarkten en naar de brede macro-economie. Het risico bestaat dat dit conflict een aanzuigeffect creëert op voorlopig niet-betrokken partijen. Een soort Koreaanse Oorlog 2.0. zeg maar. Een frontlijn waar twee machtsblokken elkaar tot een uitputtingsslag uitnodigen met als enige doel de onmogelijkheid van vrede en de verzwakking van de tegenstander. Daardoor ontstaat in het beste geval een eeuwigdurende wapenstilstand waarop nooit een vredesverdrag volgt. En een oorlogstheater waar beide partijen onder valse vlag elitetroepen tegenover elkaar opstellen. Want dat is wat dreigt te gebeuren… dat Amerikaanse F-16 piloten in Oekraïense vliegeniersuniformen en onder Oekraïense vlag de Russische luchtmacht confronteren in het Oekraïense of Russische luchtruim. Net zoals de USSR in 1950 haar beste piloten met MIG-15`s onder Koreaanse vlag op Amerikaanse F-86 Sabre's afstuurde boven Korea.

Rusland moet worden geïsoleerd en moet verliezen. Dat is de teneur onder de G20 en OVSE-lidstaten. De scherpslijpers, die eraan gewend zijn geraakt altijd hun zin te krijgen, haalden afgelopen week bakzeil. Een week geleden werd premier Decroo rechtstreeks doorgeseind naar de Zevende Dag vanop de mondiale veiligheidsconferentie die plaats vond in München. Daarin wees de premier op het gevaar voor ‘complacency’ ofwel zelfgenoegzaamheid. De leveringen van wapentuig en munitie aan Oekraïne verlopen minder vlot dan verhoopt. Daar zijn twee redenen voor. Enerzijds hebben de Westeuropese landen geen noemenswaardige munitievoorraden en evenmin de productiecapaciteit om die op voldoende schaal te produceren. Anderzijds ontbreekt het een beetje aan draagvlak, aan consensus in die wereldwijde coalitie tegen Rusland.

De voormalige koloniën wrikken zich voor een tweede keer - in minder dan een eeuw tijd, los uit hun dwangbuis. Ze lijken niet langer geneigd om Brussel en Washington blindelings achterna te hollen. Vooreerst hebben ze geen voeling met het Oekraïens-Russisch conflict. En tot overmaat van ramp hebben diezelfde derde wereldlanden geen wroeging naar Moskou toe. Moskou heeft hen in het verleden nooit gekoloniseerd, leeg gemolken of onderdrukt en bovendien onderhouden ze uitstekende handelsbetrekkingen met Rusland dat hen van minerale grondstoffen, graan en energie voorziet. Op die manier komt het westen wel erg geïsoleerd te staan.

Meer nog, diezelfde ontvoogde derde wereldlanden lijken voor de uitbouw van hun toekomst en hun ambities steeds meer naar de BRICS en haar groeiend aantal satellieten te kijken.

Sluiten zij zich aan bij het Chinees-Russische machtsblok, ontkoppeld van de SWIFT en de dollar, dan zal blijken waarop de geopolitieke macht, die het westen al die tijd etaleerde, werkelijk gebaseerd was.