En toen doofde de mens het vuur (Deel 1/6)

Hoeveel energie halen we weg uit ons mondiaal systeem, uit de wereldeconomie, uit de industrie en samenleving wanneer we vanaf 2050 geen steenkool, petroleum en aardgas meer verbruiken?

Wie of wat moeten we nog geloven? De berichten zijn tegenstrijdig.

De progressieve, optimistische en voluntaristische vleugel verzekert ons dat de ontkoppeling van fossiele brandstoffen realistisch en haalbaar is. “Als we nu maar gewoon doorzetten en ons niet laten ontmoedigen door zwartkijkers.” Het ontbreekt ons louter aan visie, ambitie, geld en politieke wil.

Hieronder drie sprekende voorbeelden van dat soort complexloos wensdenken,

Nic Balthazar becommentarieerde op Radio 1 de uitspraak van een Brusselse rechter die Brussel en Vlaanderen veroordeelt tot een veel strenger groeipad naar groene energie en de uitfasering van fossiele brandstoffen. Het Hof van Beroep oordeelde dat het nalatige klimaatbeleid van de Belgische overheden een schending van de mensenrechten en de zorgplicht uitmaakt. Als herstelmaatregel voor de vastgestelde onwettelijkheid werd een gerechtelijk bevel opgelegd om minimaal 55% broeikasgasemissiereductie te realiseren in 2030.

“Ik zat in die fantastische werkgroep met klimaatspecialisten en economisten en die zeiden, “Maar alle oplossingen liggen klaar. Alle technologie ligt klaar.”

- Nick Balthazar, Radio 1, 30 November 2023

Burgercoöperaties werpen zich op als partner van steden en gemeenten inzake de ontwikkeling van duurzame energie en voor het betrekken van burgers bij de energietransitie. Ecopower is zo’n burgercoöperatie,

“De focus van de gemeenten ligt ‘op wat er kan’ en niet ‘op wat er eigenlijk moet gebeuren’
om de doelstellingen te halen en om het klimaatbeleid vooruit te helpen.”

- Els Van Praet, 'Meer Ecopower-projecten in uw gemeente', 29 nov 2023

De deadlines van 2030 en 2050 zijn perfect haalbaar. We moeten er gewoon aan beginnen. Als we nu maar voldoende zonnepanelen bijplaatsen en bijkomende windturbines aankoppelen op het net, dan komt het helemaal in orde. Het is haalbaar.

Reclaim Finance is een Franse NGO die de financiering verzorgt voor groene projecten en met publicaties die grootbanken aanklaagt die de fossiele industrie blijven voorzien van kapitaal.

“Les délais sont réalisables. Des scénarios ont été établis par des organismes très sérieux. Je pense à l'Agence Internationale de l'Energie, une branche de l'OCDE, qui dit qu'il est tout à fait possible de réduire notre demande en énergies fossiles de l'ordre de 80 %.
Les ambitions sont fortes, mais parfaitement atteignables.”

- Laurent Antoine, ONG Reclaim Finance, 11 dec. 2023, Sud Radio

Deze overoptimistische zienswijzen staan in schril contrast met de bevindingen van wetenschappers die de ‘net-zero’ plannen hebben doorgerekend. Want de hoeveelheid energie die fossiele brandstoffen vertegenwoordigen is enorm. De hoeveelheid grondstoffen en energie die nodig zijn voor de geplande reconversie, die doen ons duizelen.

Hoe dan ook… tegen 2050 zullen we fossiele brandstoffen nagenoeg volledig hebben uitgefaseerd. Dat is beslist. Om die ambitie ten volle te begrijpen, kijken we in deze publicaties naar de hoeveelheid energie die fossiele brandstoffen vandaag vertegenwoordigen. Alleen dan krijgen we een beeld van de ‘groene capaciteit’ die we de komende 27 jaar in gebruik moeten nemen om die doelstelling te halen.

Laat ons abstractie maken : we produceren, verhandelen, verschepen, verbruiken en verbranden ieder jaar 7,9 miljard ton steenkool, ruim 36 miljard vaten ruwe olie en 3.800 miljard m3 aardgas. Daarmee bouwen we vandaag niet alleen onze zonnepanelen, windturbines, batterijen, elektromotoren, bekabeling… diezelfde fossiele brandstoffen zijn ook dé motor achter de landbouw, nutsbedrijven, mijnbouw, scheepvaart, distributie, sociale zekerheid, pensioenen en alle andere industriële activiteiten die tot een mondiaal BNP van $87.750 miljard leidden.

Het is haast paradoxaal dat de beslissing tot een volledige uitfasering van fossiele brandstoffen samen valt met recordcijfers voor het verbruik van diezelfde fossiele brandstoffen. De wereld verbruikte nooit meer aardgas, steenkool en petroleum dan in 2023. En alles wijst erop dat dit verbruik ook de komende jaren verder zal blijven stijgen.

Paleontologen vermoeden dat de ‘mens’ 1 tot 2 miljoen jaar geleden voor het eerst vuur maakte. Als het aan de IEA en de Europese Commissie ligt, dan wordt die vlam weldra voorgoed gedoofd.

27 jaar. Dat is de tijd die ons rest om een klimatologische catastrofe af te wenden. Met het Parijs Akkoord van 2015 werden beleidslijnen uitgestippeld die zich vertalen in een internationaal verdrag waarmee de Europese Commissie de opwarming van de aarde onder de 2°C zal houden en men een opwarming van maximaal 1,5°C nastreeft.

Wanneer de mens nog nauwelijks CO2 uitstoot, zo luidt de logica, dan zal onze gedragswijziging het klimaat gunstig bijsturen. De gevolgen van een klimatologische catastrofe worden daarmee getemperd of afgewend.

Echter… fossiele brandstoffen voorzien vandaag ruim 93% van onze totale energiebehoefte. De 3 zwarte grafiekbalkjes worden de komende 27 jaar gradueel terug gebracht tot 8%.

Fossiele brandstoffen worden de komende 27 jaar gradueel vervangen door een hoogtechnologisch netwerk van zonnepanelen, windturbines, waterkracht-, kern-, biomassa-centrales en vooral, vooral,... héél veel buffer- en batterijcapaciteit.

De productie van waterstof is zo’n batterijsysteem. Waterkracht of Pumped Hydro zijn dat ook. Of de gekende batterijen op basis van LPF of NMC-chemieën, weldra ook solid states of de eenvoudigere Natrium of Sodium batterijen. Het samendrukken van gassen leent zich tot batterij-systeem. Alles lijkt mogelijk, al zijn we er nog niet helemaal uit.

Ook wie zich niet aangesproken voelt door de klimaathysterie en evenmin panikeert bij onheilsberichten over extreme droogten, smeltende poolkappen, stikstof en stijgende waterspiegels, die heeft misschien meer aan deze vaststelling : nl, dat onze bevoorrading van fossiele brandstoffen met de dag minder zeker wordt. Niet alleen de geopolitiek, maar ook de geologie en de ontginning van die fossiele brandstoffen worden steeds complexer, duurder en milieu-onvriendelijker. Die onzekerheid vertaalt zich in volatiliteit en hogere prijzen… temeer omdat de ontginning van aardgas, aardolie en steenkool ook steeds meer energie vergt.

Of u nu gelooft in ‘Climate Change’ of in de ‘Hukki-Curve’, of in zuivere lucht in dichtbevolkte gebieden,… de net-zero agenda heeft voor elk wat wils.

Om goed te beseffen welke energiebronnen we overboord gooien - om die utopische ‘net-zero’-omwenteling te realiseren, loont het om eerst de huidige situatie in beeld te brengen. Hoeveel fossiele brandstoffen verbruiken we vandaag en wat is het aandeel van fossiele brandstoffen in de globale energiemix? Dat leest u hieronder.

De ambitie is relatief eenvoudig te omschrijven : de 16.597TWh + 133.327TWh dienen te worden afgebouwd en te worden vervangen door hernieuwbare methoden die vandaag 10.887TWh ofwel 6,8% van onze globale energievoorziening uitmaken. Die 6,8% van vandaag moet de komende 27 jaar groeien naar pakweg 92%.

Hoe we dat gaan doen, of net niet gaan doen, dat leest u in de volgende 2 publicaties. Daarin overlopen we de bovenstaande tabel in detail.

Reageren kan zoals altijd in de comments.
Wil u deze publicatie delen met anderen, klik hieronder dan op de ‘share’ knop.

noot :

Coals 2022 Ananlysis and forecast to 2025
Installed coal power generation capacity worldwide from 2005 to 2022
Global Energy Review 2019, IEA
BP Statistical Review of World Energy 2019