De Spaans-Portugese Blackout van 28 april 2025. Aanleiding en oorzaak.
We zijn nu 10 dagen verder. In Spanje waait weer een frisse wind uit alle airco's.
De grote lijnen worden steeds duidelijker. Een gedetailleerde analyse van dit drama zal worden gepubliceerd wanneer alle data is verzameld. Dat rapport mag binnen een half jaar worden verwacht en zal ons vertellen wat zich tijdens die cruciale milliseconden voltrok op het Spaanse elektriciteitsnet.
Red Eléctrica de España (REE) is verantwoordelijk voor het netbeheer en de frequentie van 50 Hz op het Spaanse elektriciteitsnet.
Hoe is de blackout van 28 april tot stand gekomen? Uit de voorlopige communiqués van netbeheerder REE valt het volgende op te maken :
Om 12u33 valt een grote hoeveelheid productie weg in het zuid-westen van Spanje. Het opgemeten frequentieverlies is als een vingerafdruk die wijst op een technisch defect in één specifiek zonnepark.
De vrije val in frequentie wordt na enkele milliseconden gestabiliseerd en automatisch hersteld. Tot wanneer 1,5 seconden later zich een tweede frequentieval voordoet in een nabij gelegen zonnepark, wellicht ten gevolge van de voorgaande calamiteit, anderhalve seconde eerder.
Deze tweede schok kan nu niet langer onmiddellijk worden opgevangen en de frequentie kan niet volautomatisch en ogenblikkelijk worden hersteld.
3,5 lange seconden verstrijken. De gridbalance glijdt steeds verder af waardoor nu ook de interconnectie met het Franse distributienet (RTE) verloren gaat. De capaciteit van die Franse noodverbinding vertegenwoordigt verrassend slechts 2,5GW.
In de daaropvolgende milliseconden ontstaat een waterval-effect en gaat een ‘massieve hoeveelheid’ aan hernieuwbare elektriciteitsproductie op het Spaanse net buiten werking. Een direct gevolg van alle calamiteiten in de voorgaande seconden.
In de daarop volgende seconden worden volautomatisch de gasturbines, nucleaire en waterkrachtcentrales off line geschakeld. Een veiligheidsmaatregel om gevoelige elektronica te beschermen.
De Spaanse elektriciteitsproductie valt nu volledig stil. Letterlijk : naar nul.
Tien seconden nadat de 150MW van het zonnepark ‘Gemasolar’ in de provincie Sevilla plots off line ging, is de blackout compleet. In een tijdsspanne zo’n 5-tal seconden ging in Spanje een totaal van 15GW aan geïnstalleerd vermogen off line.
Tot daar de voorlopige mededelingen en het relaas van de Spaanse netbeheerder REE.
Speculaties en geruchten over een mogelijke cyberaanval of een ‘atmosferische anomalie’ werden snel ontkracht. De aanleiding voor deze blackout is een technische storing. Ook de interconnectiebreuk met het Franse distributienet is niet de oorzaak (zoals eerst gedacht) maar wel een gevolg van de blackout.
Zonnepanelen en windturbines worden met de vinger gewezen. In de maanden die vooraf gingen aan deze blackout werd door verschillende instanties meermaals gewaarschuwd voor dit rampscenario. Vier voorbeelden.
Rapporten van Ernst & Young wezen op de nood aan netflexibiliteit, maar richtten zich niet specifiek op de reductie van conventionele opwekking en de daarmee samenhangende risico's voor systeeminertie.
Het European Network of Transmission System Operators for Electricity (ENTSO-E) publiceerde een rapport in januari 2025 waarin het waarschuwt voor de gevaren van afnemende systeeminertie als gevolg van de afbouw van conventionele energiebronnen. Het rapport benadrukt de noodzaak van nieuwe strategieën en investeringen om de stabiliteit van het elektriciteitssysteem te waarborgen in een toekomst met een hoog aandeel hernieuwbare energie.
International Energy Agency (IEA) geeft in haar rapport "Electricity 2024: Analysis and forecast to 2026" aan dat de afname van conventionele opwekking leidt tot een vermindering van de systeeminertie. Het rapport suggereert dat landen met een hoog aandeel variabele hernieuwbare energiebronnen mechanismen moeten introduceren om de systeeminertie te garanderen die de frequentie stabiel houden.
In Spanje had netbeheerder Red Eléctrica de España (REE) eerder gewaarschuwd voor de risico's van stroomuitval als gevolg van de toename van hernieuwbare energiebronnen en de afname van conventionele opwekking. Een rapport van REE wees op ‘ernstige’ risico's van stroomuitval door de groeiende afhankelijkheid van hernieuwbare energie.
De synchroniciteit is haast cynisch. Daags voor deze blackout verschenen euforische berichten in de media over de hernieuwbare energie die Spanje weet op te wekken.
Spain Hits First Weekday of 100% Renewable Power on National Grid
Spain’s grid operator, Red Eléctrica, announced that renewable energy sources met the entire electricity demand of the country’s peninsular system for the first time on April 16, 2025. This milestone marks a significant step in Spain’s transition to sustainable energy.
- 23 Apr 2025, www.world-energy.org by pv magazine
Waarom deze substack publicatie geen pleidooi tegen wind- en zonne-energie is?
Eenvoudig. Omdat iedere bijkomende energieproductie welkom is. Ja, ook suboptimale systemen als windturbines en zonnepanelen. Ja, zelfs wanneer die een pijnlijke lage EROEI vertonen, een lage ‘energy return on energy invested’. De bouw, exploitatie, integratie en recyclage van deze dure en complexe systemen vergen veel energie waardoor het jaren duurt vooraleer ze zichzelf energetisch terug verdienen. Pas in de laatste fase van hun levenscyclus (na 5 à 8 jaar) voegen zon en wind netto-energie toe aan het bruto-systeem. Dat weten we en dat wisten we.
Het probleem ontstaat wanneer deze systemen een te groot aandeel toebedeeld krijgen in onze energiemix. Dat voelen we in de kostprijs, ook al worden die reële kosten gecamoufleerd door enorme en marktverstorende subsidies. De blackout van 28 april 2025 bewijst hoe wind en zon onmogelijk de noodzakelijke base load (50Hz) kunnen garanderen. Omdat ze geen inertie of traagheid bieden.
We moeten terug naar de tekentafel. De totale opmaak van onze grid en mix moet aan een grondige en eerlijke audit worden onderworpen. Dat kan pas wanneer we afstand nemen van de ideologische dwangneuroses en dogmatische angstbeelden die tot deze pan-Europese kapitaalvernietiging, misinvestering en energieonzekerheid hebben geleid. De term black-out heeft in medische zin meer dan één betekenis. Een Black-out is een tijdelijke stoornis van de hersenen.
Reageren kan in de comments. Vindt u deze publicatie de moeite waard, deel deze dan gerust, re-stack of klik op het 🩶.
disclaimer : deze publicatie is geen financieel advies. De informatie die hier wordt gedeeld, mag niet worden gebruikt als basis voor beleggingsbeslissingen.