Daar is de lente, daar is de zon
De winter is voorbij. Toegegeven, de lente laat nog wat op zich wachten, maar de tijd is inmiddels rijp om te evalueren hoe Europa en Duitsland deze winter zijn doorgekomen. En we bekijken - 6 maanden later, hoever een schokgolf reikt wanneer gaspijpleidingen worden opgeblazen in een noordelijke uithoek van Europa. We kijken in deze publicatie 6 maanden terug in de tijd en trachten 6 maanden in de toekomst kijken voor de energiebronnen aardgas, nucleair, hernieuwbaar en ruwe olie.
Hoe meer energie men verbruikt of verwerkt, hoe beter de economie draait en hoe leuker de levensstandaard. Daarom gaat deze publicatie alweer over energie. Alweer. Omdat het zo essentieel en allesbepalend is voor onze economie, basisbehoeften en voor de levensstijl waaraan we zo gewend zijn geraakt. En omdat wetten uit de fysica nu eenmaal niet kunnen worden omzeild.
Wat we ‘willen’ is duidelijk
Enerzijds willen we propere, co2-neutrale en weinig vervuilende energie opwekken en verbruiken. Tegelijk moet die hoeveelheid energie en de elektriciteitsproductie in evenwicht zijn met de reële behoeften van onze economie, onze industrie en onze gezinnen. Nu én in de toekomst.
“Wat we willen is duidelijk”. Is it really?
Op 6 augustus 2023 organiseert deze redacteur (JVW) een event waar 6 hoog-interessante sprekers de 6 meest essentiële thema’s van het moment behandelen. Eén van die sprekers is Simon Michaux PhD. Hij gooit het publiek o.a. de volgende vraag voor de voeten, “what if what we do, need and want become the same thing?” Simon zal deze vraag uitwerken aan de hand van een presentatie die naam draagt, “The Resource Balanced Economy to meet the twin challenges of phasing out fossil fuel energy and self-sufficient supply of raw materials”. Geïnteresseerden voor dit event (waarop u als trouwe substack abonnee voorinschrijvingsrecht geniet) houden best hun mailbox in de gaten wanneer u de komende weken een persoonlijke uitnodiging wordt toegestuurd.
“what if what we do, need and want become the same thing?”
- Simon Michaux, Helsinki, 2023
In het kamp van de verstarde en verharde groenen, waar het begrip ‘hernieuwbaar’ inhoudelijk werd uitgehold, waar fossiele brandstoffen bestreden moeten worden, in die kerk gelooft men in spirituele krachten en toverspreuken waarmee iedereen op magische wijze voldoende én goedkope energie kan worden bezorgd, los van alle fysische wetten en iedere economische realiteit.
Een minimum aan intellectuele eerlijkheid gewenst
Indien beleidmakers het klimaat en CO2 blijven hanteren als het favoriete voorwendsels of als goedbedoelde redenen om het westen deze overhaaste reconversie door de maag te splitsen, dan moet men wel zo eerlijk zijn. Dan moet men toegeven dat de klimatologische impact van deze campagne alleen loont, wanneer de gehele wereldbevolking diezelfde inspanning levert. En uitgerekend dat, gebeurt niet. Terwijl het westen kerncentrales sluit, spaarlampen indraait en eenmalige verpakkingen verbant, worden in China en Indië iedere week nieuwe steenkoolcentrales gebouwd.
Daarom… pas wanneer de Malthusiaanse technocraten de behoeften en het energieverbruik van alle 8 miljard mensen in kaart hebben gebracht en de levenstandaard die we collectief ambiëren, dan pas kunnen we een globale mix uittekenen die alle fossiele en hernieuwbare middelen verbindt aan het ontwikkelingsniveau en groeiverwachting voor zowel energieproductie als energieverbruik, en dit voor de komende 100 jaar, en dit voor iedereen.
De wereld en haar globale energiemarkt is één groot communicerend vat. Iedere reductie in verbruik, door energiebesparende maatregelen in het ontwikkelde westen, wordt ogenblikkelijk teniet gedaan door een toenemende behoefte aan steenkool, olie en aardgas in ontwikkelende landen. Ieder vat olie dat de Vlaming, Belg of Nederlander bespaart door elektrisch te rijden, datzelfde vat olie verdwijnt ligna recta in de economieën van het verre oosten of Zuid-Amerika. Dat is iets wat Korneel Delbeke van De Standaard tot op vandaag nog steeds niet heeft begrepen. Getuige daarvan zijn tenenkrullend artikel van 26 april jl.
Kortom, CO2- of stikstofuitstoot zijn geen goede redenen om tot een overhaaste ‘vergroening’ of ‘décarbonisatie’ over te gaan. Luchtkwaliteit in onze steden en dicht bevolkte gebieden zou dat wél kunnen zijn. Maar dan niet locaal en fragmentarisch. Ook onze atmosfeer, die voor 0,04% uit CO2 bestaat, is één groot communicerend vat. Zoals JFK terecht opmerkte, “we all breathe the same air”.
"And if we cannot end now our differences, at least we can help make the world safe for diversity. For, in the final analysis, our most basic common link is that we all inhabit this small planet. We all breathe the same air. We all cherish our children's future.
And we are all mortal."
- Pres. J.F. Kennedy, Washington, 10 juni 1963
2023 is een jubileumjaar. Het is dit jaar exact 60 jaar geleden dat de grootste staatsgreep en policy coup van de 20e eeuw plaats vond, toen JFK werd vermoord, op 22 november 1963 in Dallas. Tijdens onze speaker’s BBQ event van 6 augustus 2023, zal ook Len Osanic te gast zijn, de bezieler van ‘Black Op Radio’. Len Osanic interviewde de afgelopen 25 jaar iedere betekenisvolle onderzoeksjournalist in de moord op Kennedy. Hij komt ons vertellen waar het onderzoek vandaag staat, welke conclusies kunnen worden getrokken en welke rol de media heeft gespeeld bij de ‘cover-up’ van deze ingenieuze machtsgreep. Als Substack abonnee ontvangt u weldra een persoonlijke uitnodiging en geniet u korting voor dit besloten event.
Voor onze energiesituatie bestaan geen oplossingen,
alleen compromissen
Politici en drukkingsgroepen - die de drijvende kracht zijn achter deze overhaaste energietransitie, bewieroken zichzelf. “Europa heeft de gevreesde energiekrimp het hoofd geboden en is met doortastende oplossingen gekomen.”, ja, zover gaat de zelfverloochening. Niets is minder waar. Van een oplossing kàn eenvoudigweg geen sprake zijn.
Laat ons de compromissen overlopen waartoe we werden gedwongen. Met een focus op Duitsland, de motor van de West-Europese economie en het episch centrum van een onderzeese energieschok.
Hoe is Duitsland deze winter doorgekomen?
Op drie manieren,
- Het eerste wat ze deden was de laatste fase van de kernuitstap uitstellen. De laatste drie reactoren bleven online. Dat was een wijze beslissing, ingegeven door bittere noodzaak, niet door visie. Inmiddels zijn alle Duitse reactoren definitief stil gelegd.
- Vervolgens ging het op jacht naar iedere brandstof die het kon bemachtigen, zonder oog voor de ecologische afdruk, kostprijs of uitstoot. Het gevolg? De meest vervuilende brandstoffen werden verstookt, meer dan nooit tevoren : bruinkool en steenkool (Fig.1). In Europa verstookte alleen Polen deze winter meer steenkool dan Duitsland. Het besteedde het voorbije jaar zo’n €500 miljard aan eenmalige uitgaven en investeringen in hernieuwbare middelen. Dat is grofweg het BBP van België.
- De derde factor waarmee Duitsland deze winter een catastrofe afwendde, was het warme weer. Duitsland, en ook wij, hadden het geluk dat dit één van de warmste winters in mensenheugenis is geweest. Een klein meteorologisch mirakel en een weerstype dat zich in statistische termen bevindt tussen een ‘3-sigma event’ en een ‘4-sigma event’. Anders gezegd, de kans op een zulke milde en warme winter houdt het midden tussen 0,03% en 0,006%.
De terechte vrees bestaat dat Duitse politici en beleidsmakers nu de fout maken meteorologische anomalieën als deze te verwarren met doortastend visionair beleid. Dit heeft niets met goed beleid, strategie of visie te maken. Alleen de weergoden hebben Duitsland (en ook ons land) een catastrofale winter met rolling black-outs bespaard. Niet Scholz of Decroo, maar wel Thor of Persephone.
Nu Duitsland haar nucleair park ontmantelt, gaat het de volgende winter in (die van 2023-2024) met de minst betrouwbare, meest vervuilende en duurste vorm van energieproductie. Als dit soort energiebeleid als een vorm van ‘succes’ wordt gezien, dan is het te vrezen hoe een ‘mislukking’ eruit had gezien.
Zelfs wanneer de winter van volgend jaar een normale langjarige winter wordt, zelfs dan gaat het spreekwoordelijke licht uit. Ook in ons land. Dat is wanneer ’23-’24 niet opnieuw een uitzonderlijk warme maar een normale winter wordt. Maar wat als het opnieuw een 3-sigma event wordt? Geen uitzonderlijk warme winter zoals dit jaar, maar een al even uitzonderlijke koude winter, met maanden van aanhoudende temperaturen onder nul? Wat dan? Want voor iedere graad waarmee de temperatuur daalt, stijgt het energieverbruik met 6%.
Welke gevolgen hebben het opblazen van de Nord Streams en de Duitse zucht naar steenkool?
Landen als China, Indië, Pakistan en Indonesië zagen in aardgas een geschikte uitweg, weg van steenkool. Het aantal nieuwe gascentrales in die landen won de voorbije jaren zichtbaar terrein op meer vervuilende steenkoolcentrales. Duitsland’s zoektocht naar iedere beschikbare niet-Russische kubieke meter aardgas, heeft gasprijzen naar ongekende hoogten geduwd. Dat was het prijssignaal voor China, Indië, Pakistan en Indonesië om minder aardgas in te slaan en naar goedkoper steenkool te grijpen. Ook dat heeft op zijn beurt, de steenkoolmarkt oververhit waardoor ook die prijzen een recordhoogte bereikten. Enige tijd geleden leek een ‘peak demand’ voor steenkool in zicht, maar dat kantelpunt ligt nu ver in de toekomst. Achter iedere tijdshorizon.
Steenkool heeft twee grote voordelen. Het is relatief goedkoop en het is eenvoudig te vervoeren en te stockeren. Geen pompen, geen dubbelwandige hermetische tanks, geen pijpleidingen met drukventielen. Neen, gewoon per trein of per bulkschip en eenmaal ter plaatse gooi je het in open lucht op een hoop. Door weer volop voor steenkool te kiezen, hebben deze landen, net zoals Duitsland overigens, de enige rationele korte termijnkeuze gemaakt. Het was dat of bibberen in het donker onder een geel-blauw dekentje.
Het is zoeken om een derde land toe te voegen aan het rijtje van landen waar kernenergie niet als een valabele oplossing wordt gezien voor betrouwbare elektriciteitsproductie met lage emmissie. Duitsland en België staan volledig geïsoleerd met deze hardvochtige en wereldvreemde opstelling. Iedere normaal denkende ecologist moet op een gegeven ogenblik toch tot de conclusie komen dat kernenergie een cruciaal onderdeel is van de mix, indien men de levenstandaard van de burger in stand wil houden en tegelijk gehoor geven aan een geleidelijke uitfasering van fossiele brandstoffen. Voorlopig behoren Belgische en Duitse groenen niet tot die categorie van heldere geesten. De schade die zij aanrichtten en aanrichten dreigt onherstelbaar te zijn.
Moet het werkelijk tot een energiecrisis van ongeziene proporties komen, vooraleer de burger deze garde van politici de laan uitstuurt? En zal het volk, verarmd en beroofd, dan de rust en kalmte bewaren door dit op een rustige, legitieme en democratische wijze recht te zetten? Men mag hopen van wel. Als minister Van Quickenborne deze regering een succes noemt, dan willen ‘Jos en Annie’ niet weten hoe een fiasco eruit zou hebben gezien.
Laat ons hopen dat de stillegging van het nucleaire park in Duitsland en in België het park niet onherroepelijk heeft beschadigd, maar dat de optie tot heropstart een realistische uitweg blijft uit deze visieloze pseudo-groene puinhoop.
“te complex, te duur en te traag”
Europees uitstoot-kampioen Polen, heeft contracten gesloten met Canadese en Amerikaanse spelers voor de bouw van SMR’s (Small Modular Reactors). Met de hype rond SMR’s dreigen we de LMR’s over het hoofd te zien. Er is niets fout met grote modulaire reactoren zoals de types die Canada, Verenigde Arabische Emiraten en Finland vandaag opstarten. Het risico bestaat dat we ons blind staren op ‘Small’ omdat dit het innovatieve en Salonfähige karakter ervan benadrukt. Hierdoor dreigt men voorbij te gaan aan de reële en actuele behoefte aan ook grotere reactoren die de komende 50 of 80 jaar onze energiebehoefte goedkoop en emissie-arm verzekeren.
Het cynische is dat milieu-activistische drukkingsgroepen de voorbije tijd zijn geïnfiltreerd in de bestuursorganen en overheidsinstanties waar zij alles in het werk hebben gesteld om de regelgeving, de complexiteit en kostprijs van kernenergie op de spits te drijven. O.a. door middel van vertragingsmanoeuvres. Wanneer diezelfde politieke infiltranten vandaag argumenteren dat kernenergie te complex en te duur is en veel te traag kan worden uitgerold, dan hebben zij daarin gelijk. Dat is namelijk exact wat ze jarenlang hebben bewerkstelligd.
En zo zien Duitsers en Belgen - gegijzeld door deze generatie politici, lijdzaam toe hoe de komende paar jaren in landen als China, Indië, Zuid-Korea, UAEmirates, Bangladesh, Turkije, Rusland, Egypte, Brazilië, Argentinië,… 55 nieuwe reactoren worden bijgebouwd.
De cijfers van IRENA (International Renewable Energy Agency) tonen dat het geïnstalleerde vermogen van alle zonne- en windenergie in de EU(27) 304,4 GW bedroeg. Het totale nucleaire vermogen bedroeg in datzelfde jaar 2020 zo’n 107,5GW. Driemaal minder dus. Nucleaire energie leverde de EU(27) 842 TWh (25.6%), terwijl zon en wind goed was voor 655 TWh (19.9%). Datzelfde jaar waren fossiele brandstoffen goed voor 1.422 TWh (43.3%) van de totale elektriciteitsproductie in de EU(27).
Daarmee komen we traag maar zeker in een gevarenzone terecht. Zon en wind is hoog ‘intermitterend’ (Fig.2). Het is onderbrekingsgevoelig en onregelmatig. Met 19,9% van al onze elektriciteitsproductie zijn we extreem afhankelijk aan het worden van een energievoorziening die te wispelturig is. Tegelijk zien we onze emmissie-arme baseload pijlsnel terug lopen.
Waar alle kernreactoren in de EU(27) in 2020 samen nog 842 TWh opwekten, daalde die productie in 2021 naar 699TWh. In 2022 daalde dit nogmaals naar 613TWh. (Fig.3)
En tot slot, the master resource : ruwe olie
Vanaf mei tot december van dit jaar schroeft Saudi Arabië het aantal exporteerbare vaten met 1.500.000bpd (barrels per day) terug. Daarmee lijken de huidige prijzen van approx $80ppb als een bodemprijs te zijn ingesteld voor de komende tijd. En daarmee lijkt ook het sprookjeshuwelijk van Duizend-en-een-Nacht tussen de V.S. en Saudi Arabië finaal te zijn ontbonden.
Naarmate de maanden en jaren verstrijken, wordt het steeds minder relevant wie de grootste producenten van ruwe olie zijn. Wat vandaag telt, is de hoeveelheid die olie producerende landen bereid zijn te exporteren. En die hoeveelheid exporteerbare ruwe olie, die krimpt gestaag. Dat volume noemt men de ‘flee float’, en de kernvraag luidt, “hoeveel ruwe olie waart er rond op de markt?” Hoe groot is de free float waarop de twee grote olieslurpers, China en de VS, kunnen intekenen?”
Door de ‘Fracking Boom’ in Oklahoma, Texas, New-Mexico, North-Dakota,... is de V.S. de voorbije tien jaar weer ‘s werelds grootste producent van olie en gas geworden. Het werd daarmee ook weer even een ‘swing producer’. Maar ook dat is voorbij. Een swing producer is een olie- of gasproducent die in staat is om snel de productie op te schalen of terug te schroeven en daarmee de wereldwijde marktvraag en de prijzen beïnvloedt. Amerikaans NLG, NGL en haar ultra-light crude zit letterlijk gevangen, opgesloten in het Amerikaanse binnenland. In Oklahoma zijn de gasprijzen negatief, terwijl men in Californië of New England tot $8 per mio btu (British Thermal Unit) betaalt. In staten als Oklahoma of Texas weet men geen blijf met al dat gas, terwijl wij in Europa voor diezelfde molecule 100 dollar betalen. Logistiek, verwerking en infrastructuur zijn hierin alles bepalend. Of beter gezegd, het gebrek daaraan. Zonder pijpleidingen vanuit het Amerikaanse binnenland hebben de 15 miljoen vaten die de VS dagelijks produceert, weinig tot geen impact op het mondiale exportvolume.
Noot : Amerikaans aardgas uit fracking, dat onder de vorm van gecondenseerde liquid fuels als ‘olie’ op de markt komt, heeft een beduidend lagere energiedensiteit dan de echte ruwe olie uit conventionele oliebronnen. De molecules of koolstofketens uit dit aardgas lenen zich ook nauwelijks tot de productie van diesel.
De VS is ondanks haar grote olie- en gasproductie geen swing producer. Tegelijk is China met haar charme-offensieven en vredesinitiatieven er in geen tijd in geslaagd heel het midden oosten tot rust, eenheid en vrede te brengen. OPEC is minder verdeeld dan ooit tevoren, en het lijkt erop dat hiermee, niet de VS maar wel, OPEC weer de onbetwiste swing producer is geworden.
En we weten uit het verleden dat wanneer OPEC de macht heeft om de olieproductie en de olieprijs te bepalen, dat zij die macht schaamteloos gebruikt.
Reageren kan zoals steeds hieronder in de comments.
Alle vragen en opmerkingen zijn welkom.
Knappe analyse!